3713 TERÖRLE MÜCADELE KANUNU
Kanun Numarası : 3713
Kabul Tarihi : 12/4/1991
Yayımlandığı Resmî Gazete : Tarih : 12/4/1991 Sayı : 20843 (Mükerrer)
Yayımlandığı Düstur : Tertip : 5 Cilt : 30 Sayfa : 125
BİRİNCİ BÖLÜM
Tanım ve Terör Suçları
Terör tanımı
Madde 1– Terör; cebir ve şiddet
kullanarak; baskı, korkutma, yıldırma, sindirme veya tehdit yöntemlerinden biriyle,
Anayasada belirtilen Cumhuriyetin niteliklerini, siyasî, hukukî, sosyal, laik, ekonomik düzeni
değiştirmek, Devletin ülkesi ve milletiyle bölünmez bütünlüğünü bozmak, Türk Devletinin ve
Cumhuriyetin varlığını tehlikeye düşürmek, Devlet otoritesini zaafa uğratmak veya yıkmak
veya ele geçirmek, temel hak ve hürriyetleri yok etmek, Devletin iç ve dış güvenliğini, kamu
düzenini veya genel sağlığı bozmak amacıyla bir örgüte mensup kişi veya kişiler tarafından
girişilecek her türlü suç teşkil eden eylemlerdir.
Terör suçlusu
Madde 2 – Birinci maddede belirlenen amaçlara ulaşmak için meydana getirilmiş
örgütlerin mensubu olup da, bu amaçlar doğrultusunda diğerleri ile beraber veya tek başına
suç işleyen veya amaçlanan suçu işlemese dahi örgütlerin mensubu olan kişi terör suçlusudur.
Terör örgütüne mensup olmasa dahi örgüt adına suç işleyenler de terör suçlusu sayılır .
Terör suçları
Madde 3 – 26/9/2004 tarihli ve 5237 sayılı Türk Ceza Kanununun 302, 307, 309, 311, 312, 313, 314,
315 ve 320 nci maddeleri ile 310 uncu maddesinin birinci fıkrasında yazılı suçlar, terör suçlarıdır.
Terör amacı ile işlenen suçlar2
Madde 4 – Aşağıdaki suçlar 1 inci maddede belirtilen amaçlar doğrultusunda suç işlemek üzere
kurulmuş bir terör örgütünün faaliyeti çerçevesinde işlendiği takdirde, terör suçu sayılır:
a) Türk Ceza Kanununun 79, 80, 81, 82, 84, 86, 87, 96, 106, 107, 108, 109, 112, 113,
114, 115, 116, 117, 118, 142, 148, 149, 151, 152, 170, 172, 173, 174, 185, 188, 199, 200, 202,
204, 210, 213, 214, 215, 223, 224, 243, 244, 265, 294, 300, 316, 317, 318 ve 319 uncu
maddeleri ile 310 uncu maddesinin ikinci fıkrasında yer alan suçlar.
b) 10/7/1953 tarihli ve 6136 sayılı Ateşli Silahlar ve Bıçaklar ile Diğer Aletler
Hakkında Kanunda tanımlanan suçlar.
c) 31/8/1956 tarihli ve 6831 sayılı Orman Kanununun 110 uncu maddesinin dördüncü
ve beşinci fıkralarında tanımlanan kasten orman yakma suçları.
ç) 10/7/2003 tarihli ve 4926 sayılı Kaçakçılıkla Mücadele Kanununda tanımlanan ve
hapis cezasını gerektiren suçlar.
d) Anayasanın 120 nci maddesi gereğince olağanüstü hal ilan edilen bölgelerde,
olağanüstü halin ilanına neden olan olaylara ilişkin suçlar.
e) 21/7/1983 tarihli ve 2863 sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanununun
68 inci maddesinde tanımlanan suç.
Cezaların artırılması
Madde 5 – 3 ve 4 üncü maddelerde yazılı suçları işleyenler hakkında ilgili kanunlara göre tayin
edilecek hapis cezaları veya adlî para cezaları yarı oranında artırılarak hükmolunur. Bu suretle
tayin olunacak cezalarda, gerek o fiil için, gerek her nevi ceza için muayyen olan cezanın
yukarı sınırı aşılabilir. Ancak, müebbet hapis cezası yerine, ağırlaştırılmış müebbet hapis
cezasına hükmolunur.
Suçun, örgütün faaliyeti çerçevesinde işlenmiş olması dolayısıyla ilgili maddesinde
cezasının artırılması öngörülmüşse; sadece bu madde hükmüne göre cezada artırım yapılır.
Ancak, yapılacak artırım, cezanın üçte ikisinden az olamaz. Bu madde hükümleri çocuklar hakkında uygulanmaz.
Açıklama ve yayınlama
Madde 6 – İsim ve kimlik belirterek veya belirtmeyerek kime yönelik olduğunun
anlaşılmasını sağlayacak surette kişilere karşı terör örgütleri tarafından suç işleneceğini veya
terörle mücadelede görev almış kamu görevlilerinin hüviyetlerini açıklayanlar veya yayınlayanlar
veya bu yolla kişileri hedef gösterenler bir yıldan üç yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.3
(Değişik ikinci fıkra: 11/4/2013-6459/7 md.) Terör örgütlerinin; cebir, şiddet veya
tehdit içeren yöntemlerini meşru gösteren veya öven ya da bu yöntemlere başvurmayı teşvik
eden bildiri veya açıklamalarını basanlar veya yayınlayanlar bir yıldan üç yıla kadar hapis
cezası ile cezalandırılır.
Bu Kanunun 14 üncü maddesine aykırı olarak muhbirlerin hüviyetlerini açıklayanlar
3
29/6/2006 tarihli ve 5532 sayılı Kanunun 5 inci maddesiyle bu fıkrada yer alan "beşmilyon liradan
onmilyon liraya kadar ağır para" ibaresi "bir yıldan üç yıla kadar hapis" olarak değiştirilmiştir.
veya yayınlayanlar bir yıldan üç yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. Yukarıdaki fıkralarda belirtilen
fiillerin basın ve yayın yoluyla işlenmesi hâlinde, basın ve yayın organlarının suçun işlenişine
iştirak etmemiş olan (…)4
yayın sorumluları hakkında da bin günden beşbin güne kadar adlî
para cezasına hükmolunur.
Terör örgütleri
Madde 7 – Cebir ve şiddet kullanılarak; baskı, korkutma, yıldırma, sindirme veya tehdit
yöntemleriyle, 1 inci maddede belirtilen amaçlara yönelik olarak suç işlemek üzere, terör
örgütü kuranlar, yönetenler ile bu örgüte üye olanlar Türk Ceza Kanununun 314 üncü
maddesi hükümlerine göre cezalandırılır. Örgütün faaliyetini düzenleyenler de örgütün
yöneticisi olarak cezalandırılır. Terör örgütünün; cebir, şiddet veya
tehdit içeren yöntemlerini meşru gösterecek veya övecek ya da bu yöntemlere başvurmayı
teşvik edecek şekilde propagandasını yapan kişi, bir yıldan beş yıla kadar hapis cezası ile
cezalandırılır. Bu suçun basın ve yayın yolu ile işlenmesi hâlinde, verilecek ceza yarı oranında
artırılır. Ayrıca, basın ve yayın organlarının suçun işlenmesine iştirak etmemiş olan yayın
sorumluları hakkında da bin günden beş bin güne kadar adli para cezasına hükmolunur. Haber verme sınırlarını aşmayan veya eleştiri amacıyla
yapılan düşünce açıklamaları suç oluşturmaz.
Aşağıdaki fiil ve davranışlar da bu fıkra
hükümlerine göre cezalandırılır:
a) b) Toplantı ve gösteri yürüyüşü sırasında gerçekleşmese dahi, terör örgütünün üyesi
veya destekçisi olduğunu belli edecek şekilde;
1. Örgüte ait amblem, resim veya işaretlerin asılması ya da taşınması,
2. Slogan atılması,
3. Ses cihazları ile yayın yapılması,
4. Terör örgütüne ait amblem, resim veya işaretlerin üzerinde bulunduğu üniformanın
giyilmesi. Terör örgütünün propagandasına dönüştürülen
toplantı ve gösteri yürüyüşlerinde, kimliklerini gizlemek amacıyla yüzünü tamamen veya
kısmen kapatanlar üç yıldan beş yıla kadar hapis cezasıyla cezalandırılır. Bu suçu işleyenlerin
cebir ve şiddete başvurmaları ya da her türlü silah, molotof ve benzeri patlayıcı, yakıcı ya da
yaralayıcı maddeler bulundurmaları veya kullanmaları hâlinde verilecek cezanın alt sınırı dört
yıldan az olamaz.
İkinci fıkrada belirtilen suçların; dernek, vakıf, siyasî parti, işçi ve meslek
4 Bu fıkrada yer alan "sahipleri ve" ibaresi, Anayasa Mahkemesinin 18/6/2009 tarihli ve E.:2006/121,
K.:2009/90 sayılı Kararı ile iptal edilmiştir.
5
11/4/2013 tarihli ve 6459 sayılı Kanunun 7 nci maddesiyle, bu fıkrada yer alan “onbin” ibaresi
“beşbin” olarak değiştirilmiştir.
kuruluşlarına veya bunların yan kuruluşlarına ait bina, lokal, büro veya eklentilerinde veya
öğretim kurumlarında veya öğrenci yurtlarında veya bunların eklentilerinde işlenmesi halinde
bu fıkradaki cezanın iki katı hükmolunur. Terör örgütüne üye olmamakla birlikte örgüt adına;
a) İkinci fıkrada tanımlanan suçu,
b) 6 ncı maddenin ikinci fıkrasında tanımlanan suçu,
c) 6/10/1983 tarihli ve 2911 sayılı Toplantı ve Gösteri Yürüyüşleri Kanununun 28 inci
maddesinin birinci fıkrasında tanımlanan kanuna aykırı toplantı ve gösteri yürüyüşüne katılma
suçunu,
işleyenler hakkında, 5237 sayılı Kanunun 314 üncü maddesinin üçüncü fıkrasında
tanımlanan suçtan dolayı ayrıca ceza verilmez.6
Terörün finansmanı
Madde 8- Nitelikli hal
Madde 8/A- Bu Kanun kapsamına giren suçların kamu görevinin sağladığı nüfuz kötüye
kullanılmak suretiyle işlenmesi halinde, verilecek ceza yarı oranında artırılır.
Tüzel kişilerin sorumluluğu
Madde 8/B- Bu Kanun kapsamına giren suçların bir tüzel kişinin faaliyeti çerçevesinde işlenmesi
halinde, Türk Ceza Kanununun 60 ıncı maddesine göre bunlara özgü güvenlik tedbirlerine
hükmolunur.
İKİNCİ BÖLÜM
Yargılama Usulleri
Görev ve yargı çevresinin belirlenmesi
Madde 9 – Görev ve yargı çevresinin belirlenmesi, soruşturma ve kovuşturma usulü
Madde 10 –6
2/3/2024 tarihli ve 7499 sayılı Kanunun 4 üncü maddesiyle bu fıkrada yer alan “220 nci maddesinin
altıncı” ibaresi “314 üncü maddesinin üçüncü” şeklinde değiştirilmiştir.
7
29/6/2006 tarihli ve 5532 sayılı Kanunun 8 ve 9 uncu maddesiyle, 9 uncu maddenin başlığı “Görevli
mahkeme” iken metne işlendiği şekilde değiştirilmiştir.
8
2/7/2012 tarihli ve 6352 sayılı Kanunun 75 inci maddesi ile bu maddenin başlığı “Soruşturma ve
kovuşturma usulü” iken metne işlendiği şekilde değiştirilmiştir.
Gözetim süresi
Madde 11 – Tutanak düzenleyenlerin dinlenmeleri
Madde 12 – Hükmün açıklanmasının geri bırakılması kararı verilmemesi, seçenek yaptırımlara
çevirme ve erteleme yasağı
Madde 13-
Muhbirlerin hüviyetlerinin açıklanmaması
Madde 14 – Bu Kanun kapsamına giren suçlar ve suçluları ihbar edenlerin hüviyetleri,
rızaları olmadıkça veya ihbarın mahiyeti haklarında suç teşkil etmedikçe açıklanamaz.
Avukat tayini
Madde 15 – (Değişik: 29/6/2006-5532/11 md.)
Terörle mücadelede görev alan Türk Silahlı Kuvvetleri personeli, mülki idare amirleri,
istihbarat ve kolluk görevlileri ile bu amaçla görevlendirilmiş diğer personelin, bu
görevlerinin ifasından doğduğu iddia edilen suçlardan dolayı yapılan soruşturma ve
kovuşturmalar sebebiyle belirleyeceği en fazla üç avukatın veya bu görevlerinin ifasından
dolayı mağdur, şikâyetçi, katılan, davalı ya da davacı konumunda olan personelin seçeceği bir
avukatın ücreti ödenir ve bunlara avukatlık ücret tarifesine bağlı olmaksızın yapılacak
ödemeler, ilgili kuruluşların bütçelerine konulacak ödenekten karşılanır.
Ancak davacı konumunda olan personelin seçeceği bir avukata ücret
ödenmesi, ilgili Bakanın onayına tabidir.11
Avukatların ücretlerinin ödenmesine ilişkin esas ve usûller, Millî Savunma ve İçişleri
bakanlıklarınca müştereken çıkarılacak yönetmelikle düzenlenir.
9
29/6/2006 tarihli ve 5532 sayılı Kanunun 10 ve 12 inci maddesiyle 13 üncü maddenin başlığı
“Erteleme ve paraya çevrilme”, 17 nci maddenin başlığı "Şartla salıverilme" iken metne işlendiği
şekilde değiştirilmiştir. Daha sonra 26/2/2008 tarihli ve 5739 sayılı Kanunun 3 üncü maddesiyle 13
üncü maddenin başlığı “Seçenek yaptırımlara çevirme ve erteleme yasağı” iken metne işlendiği
şekilde değiştirilmiştir.
10 Bu maddenin başlığı “Müdafii Tayini” iken 23/6/2016 tarihli ve 6722 sayılı Kanunun 15 inci
maddesiyle metne işlendiği şekilde değiştirilmiştir.
11 23/6/2016 tarihli ve 6722 sayılı Kanunun 15 inci maddesiyle bu fıkradaki “görev alan” ibaresinden
sonra gelmek üzere “Türk Silahlı Kuvvetleri personeli, mülki idare amirleri,” ibaresi eklenmiş ve bu
fıkrada yer alan “kovuşturmalarda müdafi olarak belirlediği en fazla üç” ibaresi “kovuşturmalar
sebebiyle belirleyeceği en fazla üç avukatın veya bu görevlerinin ifasından dolayı mağdur, şikâyetçi,
katılan, davalı ya da davacı konumunda olan personelin seçeceği bir” şeklinde değiştirilmiştir.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Cezaların İnfazı
Cezaların infazı ve tutukluların muhafazası
Madde 16 – Koşullu salıverilme
Madde 17- Bu Kanun kapsamına giren suçlardan mahkûm olanlar hakkında, koşullu salıverilme
ve denetimli serbestlik tedbirinin uygulanması bakımından 13/12/2004 tarihli ve 5275 sayılı
Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Kanunun 107 nci maddesinin dördüncü
fıkrası ile 108 inci maddesi hükümleri uygulanır.
Ancak,
süreli hapis cezaları bakımından düzenlenen koşullu salıverilme oranı, dörtte üç olarak
uygulanır.
Tutuklu veya hükümlü iken firar veya ayaklanma suçundan mahkûm edilmiş
bulunanlar ile disiplin cezası olarak üç defa hücre hapsi cezası almış olanlar, bu disiplin
cezaları kaldırılmış olsa bile şartla salıverilmeden yararlanamazlar.
Bu Kanun kapsamına giren suçlardan mahkûm olanlar, hükümlerinin kesinleşme
tarihinden sonra bu Kanunun kapsamına giren bir suçu işlemeleri halinde, şartla
salıverilmeden yararlanamazlar.
Ölüm cezaları, 14/7/2004 tarihli ve 5218 sayılı Kanunun 1 inci maddesi ile değişik
3/8/2002 tarihli ve 4771 sayılı Çeşitli Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına İlişkin Kanunla
müebbet ağır hapis cezasına dönüştürülen terör suçluları ile ölüm cezaları ağırlaştırılmış
müebbet ağır hapis cezasına dönüştürülen veya ağırlaştırılmış müebbet ağır hapis cezasına
mahkûm olan terör suçluları koşullu salıverilme hükümlerinden yararlanamaz. Bunlar
hakkında ağırlaştırılmış müebbet ağır hapis cezası ölünceye kadar devam eder.
Ceza ve tutukevi inşaatı
Madde 18- (Mülga: 29/6/2006-5532/17 md.)
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
Çeşitli Hükümler
Ödüllendirme
Madde 19 – (Değişik:18/10/2018-7148/28 md.)
İşlenişine iştirak etmemiş olmak koşuluyla bu Kanun kapsamına giren suçun ortaya
çıkarılmasına veya delillerin ele geçirilmesine ya da suç faillerinin yakalanabilmesine
yardımcı olanlara veya yerlerini yahut kimliklerini bildirenlere para ödülü verilebilir.
Ödül miktarının belirlenmesi ve ödülün verilmesine ilişkin usul ve esaslar İçişleri
Bakanlığınca çıkarılacak yönetmelikle belirlenir.
Koruma tedbirleri12
Madde 20 – (Değişik: 29/6/2006-5532/14 md.)
Terörle mücadelede görev veren veya bu görevi ifa eden adlî, istihbarî, idarî ve askerî
görevliler, kolluk görevlileri, Ceza ve Tevkifevleri Genel Müdürü ve Genel Müdür
Yardımcıları, terör suçlularının muhafaza edildiği ceza ve tutukevlerinin savcıları ve
müdürleri, Devlet Güvenlik Mahkemelerinde görev yapmış hâkim ve savcılar, Ceza
Muhakemesi Kanununun 250 nci maddesiyle yetkili kılınmış ağır ceza mahkemelerinde görev
yapan hâkim ve savcılar ile bu görevlerinden ayrılmış olanlar ve terör örgütlerinin açık hedefi
haline gelen veya getirilenler ile suçların aydınlatılmasında yardımcı olanlar hakkında gerekli
koruma tedbirleri Devlet tarafından alınır.
Ceza Muhakemesi Kanununun 250 nci maddesi uyarınca Hâkimler ve Savcılar
Yüksek Kurulunca görevlendirilecek ağır ceza mahkemeleri başkan ve üyeleri ile bu
mahkemelerin görev alanına giren suçları soruşturmakla ve kovuşturmakla görevli
Cumhuriyet savcılarının korunma ve güvenlik talepleri ilgili makam ve mercilerce öncelikle
ve ivedilikle yerine getirilir. Koruma için ihtiyaç duyulan araç ve gereçler Adalet ve İçişleri
bakanlıklarınca temin edilir.
Bu koruma tedbirleri; talep halinde estetik cerrahi yoluyla fizyolojik görünümün
değiştirilmesi dahil, nüfus kaydı, ehliyet, evlenme cüzdanı, diploma ve benzeri belgelerin
değiştirilmesi, askerlik işleminin düzenlenmesi, menkul ve gayrimenkul mal varlıklarıyla ilgili
hakları, sosyal güvenlik ve diğer hakların korunması gibi hususlarda düzenleme yapılır. (Değişik:
11/2/2014-6519/57 md.) Korumaya alınmış emekli personelden, meskende korunmaları mutlak
surette zorunlu bulunanlar Cumhurbaşkanlığınca belirlenecek konutlardan yararlandırılır.
Bu tedbirlerin uygulanmasında, İçişleri Bakanlığı ile ilgili diğer kurum ve kuruluşlar
gerekli her türlü gizlilik kurallarına uymak zorundadırlar.
Koruma tedbirleriyle ilgili esas ve usûller Cumhurbaşkanınca çıkarılacak bir yönetmelik
ile belirlenir.(11)
Yukarıda sayılanlardan kamu görevlileri, görevlerinden ayrılmış olsalar dahi terör
suçluları tarafından kendilerine veya eş ve çocuklarının canına vuku bulan bir taarruzu savmak
için silah kullanmaya yetkilidirler.
Zararların tazmini amacıyla tedbir konulması
Madde 20/A- (Ek: 15/8/2016-KHK-671/31 md.; Aynen kabul: 9/11/2016-6757/27 md.)
Türk Ceza Kanununun İkinci Kitap Dördüncü Kısım Dördüncü, Beşinci, Altıncı ve
Yedinci Bölümünde tanımlanan suçlar ve bu Kanun kapsamına giren suçlar nedeniyle gerçek
veya tüzel kişiler ile kamu kurum ve kuruluşlarının uğradığı zararların tazmini amacıyla,
soruşturma aşamasında Cumhuriyet savcısının talebi üzerine sulh ceza hâkimi, kovuşturma
aşamasında mahkeme tarafından, şüpheli veya sanıklara ait taşınmazların veya kara, deniz ya
12 2/7/2018 tarihli ve 700 sayılı KHK’nin 115 nci maddesiyle, bu maddenin üçüncü fıkrasında yer alan
“Başbakanlıkça” ibaresi “Cumhurbaşkanlığınca” ve beşinci fıkrasında yer alan “Başbakanlıkça”
ibaresi “Cumhurbaşkanınca” şeklinde değiştirilmiştir.
da hava ulaşım araçlarının devir ve temlikini veya bunlarla ilgili hak tesisini önlemek ya da
tasarruf yetkisini kısıtlamak için şerh düşülmesine ve bu kişilerin yardımlaşma kurum ve
sandıklarından olan alacaklarına tedbir konulmasına karar verilebilir. Taşınmazlarla ilgili
karar tapu kütüğüne; kara, deniz ve hava ulaşım araçlarıyla ilgili karar ise bu araçların kayıtlı
bulunduğu sicile şerh verilmek suretiyle icra olunur. Kovuşturmaya yer olmadığına dair
kararın kesinleşmesi halinde veya şerhin konulduğu tarihten itibaren iki yıl içinde, şerhin
devamı yönünde hukuk mahkemesinden verilmiş ihtiyati haciz veya ihtiyati tedbir kararı ibraz
edilmediği takdirde şerh kendiliğinden terkin edilir.13
(Ek fıkra: 5/6/2017-KHK-691/7 md.; Aynen kabul: 31/1/2018-7069/7 md.) Birinci
fıkra kapsamına giren suçlar nedeniyle gerçek veya tüzel kişiler ile kamu kurum ve
kuruluşlarının uğradığı zararların tazmini amacıyla açılan davalarda; davalının adres kayıt
sisteminde adresinin bulunmaması veya bulunup da tebligata elverişli olmaması halinde,
mahkemece, dava dilekçesinin özeti tirajı ellibinin üzerinde olan ve yurt düzeyinde dağıtımı
yapılan gazetelerden biri vasıtasıyla ilan edilir. Yapılacak ilanda davalının bir ay içinde
yurtiçinde tebligata elverişli bir adres veya 11/2/1959 tarihli ve 7201 sayılı Tebligat
Kanununun 7/a maddesi uyarınca kayıtlı elektronik posta adresi bildirmemesi ya da davada
kendisini avukatla temsil ettirmemesi halinde, yargılamaya yokluğunda devam olunacağı,
yargılama aşamalarında başkaca tebligat yapılmayarak hüküm verileceği ve hükmün de aynı
usulle tebliğ edileceği ihtar edilir. Adresi yabancı ülkede bulunan davalıya çıkarılacak
tebligatta, bu fıkrada belirtilen ilanda yer alan hususlar ile yabancı ülke adresine bir daha
tebligat yapılmayacağı ihtarına yer verilir.
(Ek fıkra: 5/6/2017-KHK-691/7 md.; Aynen kabul: 31/1/2018-7069/7 md.) Birinci
fıkra kapsamında açılan davaların kısmen veya tamamen reddi halinde, davacı aleyhine maktu
avukatlık ücretine hükmolunur. Ancak belirlenen ücret dava değerini geçemez.
Yardım14
Madde 21 – (…)15 kamu görevlilerinden yurtiçinde ve yurtdışında görevlerini ifa
ederlerken veya sıfatları kalkmış olsa bile bu görevlerini yapmalarından dolayı terör
eylemlerine muhatap olarak yaralanan, engelli hâle gelen, ölen veya öldürülenler hakkında
2330 sayılı Nakdi Tazminat ve Aylık Bağlanması Hakkında Kanun hükümleri uygulanır. 16
Ayrıca;
13 5/6/2017 tarihli ve 691 sayılı KHK’nin 7 nci maddesiyle, bu fıkrada yer alan “bir yıl” ibaresi “iki
yıl” şeklinde değiştirilmiş, daha sonra bu hüküm 31/1/2018 tarihli ve 7069 sayılı Kanunun 7 nci
maddesiyle aynen kabul edilerek kanunlaşmıştır.
14 Bu madde başlığı, 13/11/1995 tarih ve 4131 sayılı Kanun'un 1 inci maddesi ile “ Malul olanlarla
aylığa müstehak dul ve yetimlere yardım” iken metne işlendiği şekilde değiştirilmiştir.
15 Bu arada yer alan "Memur ve” ibaresi, 29/6/2006 tarihli ve 5532 sayılı Kanunun 15 inci
maddesiyle madde metninden çıkarılmıştır.
16 25/4/2013 tarihli ve 6462 sayılı Kanunun 1 inci maddesiyle, bu maddenin birinci fıkrasında yer alan
“sakatlanan” ibaresi “engelli hâle gelen” şeklinde değiştirilmiştir.
a) (Değişik: 28/2/1995 - 4082/6 md.) Malul olanlarla, ölenlerin aylığa müstehak dul
ve yetimlerine bağlanacak aylığın toplam tutarı, bunların görevde olan emsallerinin almakta
oldukları aylıklardan; emekli olanların terör nedeniyle öldürülmeleri halinde ise, dul ve
yetimlerine bağlanacak aylığın toplam tutarı ve Kanuna göre kendisine bağlanabilecek emekli
aylığından az olamaz. Yaşamak için gereken hareketleri yapamayacak ve başkasının yardım
ve desteğine muhtaç olacak derecede malül olanlar ile ölenlerin dul ve yetimlerine en yüksek
devlet memuru aylığı üzerinden, diğerlerine mevcut aylıkları üzerinden, 30 yıl hizmet yapmış
gibi emekli ikramiyesi ödenir. Bu bent hükümlerine göre ilgililere fazla olarak yapılan
ödemeler, faturası karşılığı ilgili sosyal güvenlik kuruluşlarınca Hazineden tahsil edilir.
b) (Değişik birinci ve ikinci cümle: 15/8/2017-KHK-694/86 md.; Aynen kabul:
1/2/2018-7078/82 md.) Yurtiçinde veya yurtdışında kamu konutlarından yararlanmakta iken
malul olanların kendileri, ölenlerin aylığa müstehak dul ve yetimleri, 9/11/1983 tarihli ve
2946 sayılı Kamu Konutları Kanununda gösterilen özel tahsisli konutlarda oturanlar hariç
olmak üzere, herhangi bir kira bedeli alınmaksızın on yıl süreyle kamu konutlarından
yararlanmaya devam edebilirler. Kamu konutundan çıkacaklar ile kamu konutundan
yararlanmayanlar ve özel tahsisli konutlarda oturanların istekleri halinde ikametgâh olarak
kullanacakları yurtiçindeki taşınmazın kira bedeli on yıl süre ile Devletçe karşılanır; ancak
kamu konutlarından kira ödemeksizin yararlanılan süre, kira yardımından yararlanılan
süreden düşülür. Yurtdışındaki özel tahsisli konutlarda oturanların yurtdışı kira bedelleri de
istekleri halinde bir yıl süre ile Devletçe karşılanır. (Ek cümleler: 4/7/2012-6353/75 md.)
Bütün hak sahipleri adına bir konut için yapılacak aylık kira yardımının üst limiti ile ödeme
usul ve esasları, Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı, Millî Savunma Bakanlığı ve İçişleri
Bakanlığının görüşü alınmak suretiyle Maliye Bakanlığınca çıkarılan yönetmelikle belirlenir.
Bu Kanun hükümlerine göre aylık alan maluller ile hayatını kaybedenlerin dul ve yetimlerine
yapılan gayrimenkul hibeleri veraset ve intikal vergisinden, devir işlemleri harçlarından ve
döner sermaye ücretlerinden ve bu işlemler nedeniyle düzenlenecek kağıtlar için tahakkuk
edecek damga vergisinden müstesnadır. Bu gayrimenkullerin maliyet bedellerinin tamamı
bunları hibe edenler tarafından 31/12/1960 tarihli ve 193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun 89
uncu maddesi ve 13/6/2006 tarihli ve 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanununun 10 uncu
maddesi kapsamında dönem gelirinden veya kurum kazancından indirilebilir.
c) (Mülga: 12/7/2013-6495/102 md.)
d) (Mülga: 12/7/2013-6495/102 md.)
e) (Ek: 28/2/1995 - 4082/6 md.; Değişik: 29/6/2006-5532/15 md.) Malûl olanlar ile
ölenlerin dul ve yetimleri, Türkiye Cumhuriyeti Emekli Sandığınca kendilerine verilen
tanıtım kartlarını ibraz etmeleri durumunda, kamu kurum ve kuruluşlarına ait bütün
hastanelerde muayene ve tedavi edilirler. Bunların her türlü tedavi giderleri; ilgililerin
herhangi bir kamu kurumu veya kuruluşunda çalışmaları halinde bu kurum veya kuruluşça,
emekli, yaşlılık, malûllük veya dul ve yetim aylığı almaları halinde bağlı bulundukları sosyal
güvenlik kurumunca, herhangi bir kuruma tâbi olarak çalışmamaları, 1/7/1976 tarihli ve 2022
sayılı 65 Yaşını Doldurmuş Muhtaç, Güçsüz ve Kimsesiz Türk Vatandaşlarına Aylık
Bağlanması Hakkında Kanun kapsamında aylık alanlar hariç emekli, yaşlılık, malûllük veya
dul ve yetim aylığı almamaları durumunda Millî Savunma veya İçişleri Bakanlığınca
karşılanır. Malûl olanların eksilen vücut organları, yurt içi veya yurt dışında en son teknik
usûllere göre yapılması mümkün sunileriyle tamamlatılır ve gerekirse tamir ettirilir veya
yenisi yaptırılır.
f) (Ek: 28/2/1995 - 4082/6 md.) Yurtiçinde tedavileri mümkün olmayanlar, yetkili
sağlık kuruluşlarının raporlarına istinaden yurtdışında(…)17
.
g) (Ek: 28/2/1995-4082/6 md.) Yaşamak için gerekli hareketleri yapmaktan aciz
olanlar ile kimsesizler, kamu kurum ve kuruluşlarına ait, bunlar bulunmadığı takdirde özel
rehabilitasyon ve bakım merkezleri, yurtlar ve huzurevlerinde parasız olarak veya masrafları
devlet tarafından karşılanmak üzere barındırılır, baktırılır (…)18
.
h) (Değişik: 4/7/2012-6353/75 md.) Erbaş ve erlerden veya geçici veya gönüllü köy
korucularından; terörle mücadele görevi ifa ederken yaralanarak veya engelli hâle gelerek
ilgili mevzuatına göre malullük aylığı bağlanması koşullarının oluştuğu tespit olunanlar, 2330
sayılı Kanuna göre aylık bağlanması hakkından ve bu fıkranın (c), (d) ve (g) bentlerindeki
haklardan, bunların eş, ana ve babaları ile bakmakla yükümlü olunan kişi kapsamına giren
çocukları da bu fıkranın (d) bendinde düzenlenen haklardan yararlandırılır. Erbaş ve erlerden
veya geçici veya gönüllü köy korucularından; aynı sebeplerle hayatını kaybedenlerin veya bu
fıkra kapsamında malul olması sebebiyle aylık almakta iken hayatını kaybedenlerin dul
aylığına müstehak eşi, ana ve babaları ile yetim aylığına müstehak çocukları 2330 sayılı
Kanun hükümlerine göre aylık bağlanması hakkından ve bu fıkranın (c) ve (d) bendindeki
haklardan yararlandırılır. Bu fıkra kapsamında er ve erbaşlar için bağlanacak aylıklar, bitirmiş
oldukları okullar neticesinde hak kazandıkları unvanlar üzerinden yürütmüş oldukları kamu
görevleri sebebiyle daha yüksek aylık bağlanmasına ilişkin hakları saklı kalmak kaydıyla; en
az dört yıllık yüksek öğrenim mezunu olanlar sekizinci derecenin birinci kademesindeki,
diğerleri ise eğitim durumlarına bakılmaksızın onuncu derecenin birinci kademesindeki
“Memur” unvanlı kadrolarda bulunanların emekli keseneğine esas aylıkları üzerinden
hesaplanacak vazife malullüğü aylığı tutarından düşük olamaz ve bunlar için 5434 sayılı
Kanunun ek 77 nci maddesinin birinci fıkrasının (c) bendine göre yapılacak yükseltmelerde
aynı unvan ve derece başlangıç olarak esas alınır ve derece yükselmelerinde kadro şartı
aranmaksızın yüksek öğrenim mezunu gibi işlem yapılır. 19
ı) (Ek: 13/11/1995 - 4131/1 md.; Mülga: 3/10/2016-KHK-676/89 md.; Aynen
kabul: 1/2/2018-7070/72 md.)
17 5510 sayılı Kanunun 17/4/2008 tarihli ve 5754 sayılı Kanunun 64 üncü maddesiyle değişik 106 ncı
maddesiyle; (f) bendinde yer alan “ve tedavi ettirilirler” ibaresi yürürlükten kaldırılmıştır.
18 5510 sayılı Kanunun 17/4/2008 tarihli ve 5754 sayılı Kanunun 64 üncü maddesiyle değişik 106 ncı
maddesiyle; (g) bendinde yer alan "ve tedavileri yaptırılır" ibaresi yürürlükten kaldırılmıştır.
19 25/4/2013 tarihli ve 6462 sayılı Kanunun 1 inci maddesiyle, bu bentte yer alan “sakatlanarak”
ibaresi “engelli hâle gelerek” şeklinde değiştirilmiştir.
i) (Ek: 4/7/2012-6353/75 md.; Değişik: 2/1/2017-KHK-680/64 md.; Aynen kabul:
1/2/2018-7072/63 md.) Yedek subay ve yedek astsubay okulu öğrencileri, harp okulları ve
astsubay meslek yüksekokullarında okuyanlar, Jandarma ve Sahil Güvenlik Akademisi fakülte
ve yüksekokullarında okuyanlar, üniversitelerin fakülte ve yüksekokullarında Milli Savunma
Bakanlığı, Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığı adına öğrenim görenler
ya da kendi hesabına öğrenim görmekte iken Milli Savunma Bakanlığı, Jandarma Genel
Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığı nam ve hesabına okumaya devam edenler, Polis
Akademisi ile Polis Meslek Eğitim Merkezlerinde veya üniversitelerin fakülte ve
yüksekokullarında Emniyet Genel Müdürlüğü hesabına öğrenim görenler veya kendi hesabına
öğrenim görmekte iken Emniyet Genel Müdürlüğü hesabına öğrenim görmeye devam edenler,
Emniyet Genel Müdürlüğü veya Millî İstihbarat Teşkilatı hesabına açılan okullarda öğrenim
görenler ile Milli Savunma Bakanlığı, Jandarma Genel Komutanlığı, Sahil Güvenlik
Komutanlığı veya Emniyet Genel Müdürlüğü adına öğrenim görmek üzere temel ve intibak
eğitimine tabi tutulanlardan; 31/5/2006 tarihli ve 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık
Sigortası Kanununun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (c) bendi kapsamında sigortalı
sayılmamış olup bu öğrenimleri veya eğitimleri nedeniyle bu Kanun kapsamındaki terör
eylemlerinde hedef alınarak hayatını kaybedenler ile yaralanan veya engelli hâle gelenlerden
ilgili mevzuatına göre malullük aylığı bağlanması koşullarının oluştuğu tespit olunanların
kendileri, 2330 sayılı Kanuna göre aylık bağlanması hakkından ve bu fıkranın (c), (d) ve (g)
bentlerindeki haklardan, bunların eş, ana ve babaları ile bakmakla yükümlü olunan kişi
kapsamına giren çocukları da bu fıkranın (d) bendinde düzenlenen haklardan yararlandırılır.
Yukarıda sayılanlardan aynı sebeplerle hayatını kaybedenlerin veya bu fıkra kapsamında malul
olması sebebiyle aylık almakta iken hayatını kaybedenlerin dul aylığına müstehak eşi, ana ve
babaları ile yetim aylığına müstehak çocukları 2330 sayılı Kanun hükümlerine göre aylık
bağlanması hakkından ve bu fıkranın (c) ve (d) bendindeki haklardan yararlandırılır.20
j) (Ek: 4/7/2012-6353/75 md.) Terör eyleminin ortaya çıkarılması, etkilerinin
azaltılması veya bertaraf edilmesinin sağlanmasında yardımcı ve faydalı olanlar bu
faaliyetlerinden dolayı hayatını kaybettikleri, yaralandıkları veya engelli hâle geldikleri; ilgili
valinin teklifi üzerine Nakdi Tazminat Komisyonu tarafından karara bağlanan sivillerden
Sosyal Güvenlik Kurumunca ilgili mevzuatına göre malullük aylığı bağlanması koşullarının
oluştuğu tespit olunanların kendileri, 2330 sayılı Kanuna göre aylık bağlanması hakkından ve
bu fıkranın (c), (d) ve (g) bentlerindeki haklardan, bunların eş, ana ve babaları ile bakmakla
yükümlü olunan kişi kapsamına giren çocukları da bu fıkranın (d) bendinde düzenlenen
haklardan yararlandırılır. Yukarıda sayılanlardan aynı sebeplerle hayatını kaybedenlerin veya
bu fıkra kapsamında malul olması sebebiyle aylık almakta iken hayatını kaybedenlerin dul
aylığına müstehak eşi, ana ve babaları ile yetim aylığına müstehak çocukları 2330 sayılı
Kanun hükümlerine göre aylık bağlanması hakkından ve bu fıkranın (c) ve (d) bendindeki
haklardan yararlandırılır.2122
20 25/6/2019 tarihli ve 7179 sayılı Kanunun 62 nci maddesiyle bu bende “Yedek subay” ibaresinden
sonra gelmek üzere “ve yedek astsubay” ibaresi eklenmiştir.
21 25/4/2013 tarihli ve 6462 sayılı Kanunun 1 inci maddesiyle, bu bentte yer alan “sakatlandıkları”
ibaresi “engelli hâle geldikleri” şeklinde değiştirilmiştir.
(Ek fıkra: 4/7/2012-6353/75 md.) Kamu görevlileri ile birinci fıkranın (h) ve (j)
bentleri kapsamına girenlerden terör olaylarını önlemek amacıyla her türlü patlayıcı maddeye
bağlı olarak meydana gelen olaylar sonucunda ya da her ne şekilde olursa olsun terör
olaylarının önlenmesi, takibi veya etkisiz hale getirilmesi amacıyla ifa edilen görevler
sırasında veya bu görevlere gidiş dönüşler esnasında meydana gelen kazalar sonucunda
yaralanan, engelli hâle gelen, hastalanan veya hayatını kaybedenler, birinci fıkranın
durumlarına uygun hükümlerinden yararlandırılır.23
(Ek fıkra: 4/7/2012-6353/75 md.) Birinci fıkranın (h), (i) ve (j) bentlerinde
belirtilenlerden bu Kanun kapsamındaki olaylar sebebiyle yaralananlar, tedavileri
sonuçlanıncaya veya maluliyetleri kesinleşinceye kadar geçen süre içinde 5510 sayılı Kanuna
göre sağlanan sağlık hizmetlerinden ve diğer haklardan, aynı sebeplerle tedavi gören malul
kamu görevlilerine ilişkin hükümler çerçevesinde yararlandırılır. Erbaş ve erler için Türk
Silahlı Kuvvetlerine ait sağlık kurum ve kuruluşlarında yapılan tedaviler hariç, bu kapsamda
yapılacak giderlerin tamamı; ilgililerin genel sağlık sigortalısı olup olmadığına bakılmaksızın
Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından karşılanır. Ancak, bu kişilerden 5510 sayılı Kanuna göre
genel sağlık sigortası kapsamında yer almayanlar için, Sosyal Güvenlik Kurumunca yapılmış
olan giderler, Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından; erbaş ve erler için ilgisine göre Millî
Savunma Bakanlığı, Jandarma Genel Komutanlığı, Sahil Güvenlik Komutanlığı, diğerleri için
Maliye Bakanlığından tahsil olunur.
Kendilerine aylık bağlanan dul ve yetimler; ilgili sosyal güvenlik kurumları mevzuatı
gereği aylıklarının kesilmesi halinde, bu madde ile verilen diğer haklardan da yararlanamazlar.
Terörden zarar gören diğer kişilere yardım
Madde 22 – (Değişik: 13/11/1995 - 4131/2 md.)
Terör eylemlerinden dolayı yaralananların tedavileri Devlet tarafından yapılır. Zarar
gören, can ve mal kaybına uğrayan vatandaşlara, Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışmayı Teşvik
Fonundan öncelikle yardım yapılır. Bu fondan ilk ve orta öğrenim çağındaki şehit
çocuklarının öğrenim masrafları karşılanır. Yardımın kapsam ve ölçüsü, Fonun mahalli
yetkililerince belirlenecek miktarı aşmamak kaydıyla Fon Kurulunca tespit edilir.
Ek Madde 1 – (Ek: 13/11/1995-4131/3 md.; Değişik: 12/7/2013-6495/86 md.)2425
(Değişik birinci fıkra: 14/4/2016-6704/12 md.) 10/12/2003 tarihli ve 5018 sayılı
Kamu Malî Yönetimi ve Kontrol Kanununun eki (I), (II), (III) ve (IV) sayılı cetvellerde yer
alan kamu kurum ve kuruluşları, kamu iktisadi teşebbüsleri ve bağlı ortaklıkları, il özel
22 12/7/2013 tarihli ve 6495 sayılı Kanunun 85 inci maddesiyle, bu bentte yer alan “sivillerden”
ibaresinden sonra gelmek üzere “Sosyal Güvenlik Kurumunca” ibaresi eklenmiştir.
23 25/4/2013 tarihli ve 6462 sayılı Kanunun 1 inci maddesiyle, bu fıkrada yer alan “sakatlanan”
ibaresi “engelli hâle gelen” şeklinde değiştirilmiştir.
24 6/2/2014 tarihli ve 6518 sayılı Kanunun 40 ıncı maddesiyle, bu maddede yer alan “İçişleri
Bakanlığınca” ibareleri “Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığınca” şeklinde, son fıkrasında yer alan
“Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı” ibaresi “İçişleri Bakanlığı” şeklinde değiştirilmiştir.
25 21/3/2018 tarihli ve 7103 sayılı Kanunun 37 nci maddesiyle, bu maddenin ikinci fıkrasının (a)
bendinde yer alan “bu Kanunun 21 inci maddesinin birinci fıkrasının (j) bendi kapsamına girenler
hariç olmak üzere” ibaresi ile (ç) bendinde yer alan “21 inci maddenin birinci fıkrasının (j) bendi
kapsamında vazife malulü sayılanlar,” ibaresi madde metninden çıkarılmıştır.
idareleri, belediyeler ve bağlı kuruluşları, özel kanunla kurulan diğer her türlü kamu kurum ve
kuruluşları; 657 sayılı Devlet Memurları Kanununa tabi memur kadroları ile sözleşmeli
personel pozisyonlarına ve sürekli işçi kadrolarına bu madde hükümleri çerçevesinde Aile ve
Sosyal Politikalar Bakanlığınca hak sahibi olduğu belirlenerek Devlet Personel Başkanlığına
bildirilen ve Başkanlıkça kura sonucu atama teklifi yapılanları atamak zorundadır.
Bu madde kapsamında hak sahipliği sonucunu doğuran durumlar aşağıda belirtilmiştir:
a) 5434 sayılı Kanunun mülga 64 üncü maddesi, 5510 sayılı Kanunun 47 nci
maddesinin sekizinci fıkrası, (…)2 5 3/11/1980 tarihli ve 2330 sayılı Nakdi Tazminat ve Aylık
Bağlanması Hakkında Kanuna göre veya 2330 sayılı Kanun hükümleri uygulanarak aylık
bağlanmasını gerektiren kanunlara göre harp veya vazife malulü sayılanlar,
b) 5434 sayılı Kanunun mülga 45 inci maddesi ile 5510 sayılı Kanunun 47 nci
maddesinin birinci fıkrasında belirtilen haller kapsamında vazife malulü sayılan; Türk Silahlı
Kuvvetleri, Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığının erbaş ve erler dahil
askeri personeli ile Emniyet Teşkilatından Emniyet Hizmetleri Sınıfına mensup personeli ve
ceza infaz kurumu müdürü, infaz ve koruma başmemuru ve infaz ve koruma memuru unvanlı
ceza infaz kurumu personeli,26
c) (b) bendi kapsamına girenler hariç olmak üzere 5434 sayılı Kanunun mülga 45 inci
maddesi ile 5510 sayılı Kanunun 47 nci maddesinin birinci fıkrası kapsamında olanlardan
vazife malulü sayılanlar,
ç) (…)2 5 17/7/2004 tarihli ve 5233 sayılı Terör ve Terörle Mücadeleden Doğan
Zararların Karşılanması Hakkında Kanunun ek 1 inci maddesi kapsamında aylık bağlananlardan
terör eylemleri nedeniyle hayatını kaybetmiş veya engelli hale gelmiş olanlar ile Makina ve
Kimya Endüstrisi Kurumuna ait fabrika, işletme, müessese veya bağlı ortaklıklarda görevli
olanlardan patlayıcı maddelerin üretimi, incelenmesi, muhafazası, nakli, imha edilmesi ve
zararsız hale getirilmesi sırasında oluşacak patlamalardan dolayı hayatını kaybedenler.
İstihdam hakkından;
a) İkinci fıkranın (a) ve (b) bentleri kapsamında hayatını kaybedenlerin eş veya
çocuklarından birisi ile ana, baba veya kardeşlerinden birisi olmak üzere toplam iki kişi; ana,
baba ve kardeşi yoksa eş veya çocuklarından toplam iki kişi; eş veya çocuğu yoksa ana veya
babası ile kardeşlerinden birisi olmak üzere toplam iki kişi, ana veya babanın bu hakkı
kullanmaması durumunda ise bir diğer kardeşi olmak üzere toplam iki kişi, ana, baba veya
kardeşlerin bu hakkı kullanmaması durumunda eş veya çocuklardan toplam iki kişi,27
b) İkinci fıkranın (a) ve (b) bentlerinde sayılan malullerin kendileri veya eş veya
çocuklarından birisi, eşi veya çocuğu yoksa kendisi veya kardeşlerinden birisi olmak üzere
toplam bir kişi,
26 28/3/2023 tarihli ve 7445 sayılı Kanunun 13 üncü maddesiyle bu bentte yer alan “mensup personeli,”
ibaresi “mensup personeli ve ceza infaz kurumu müdürü, infaz ve koruma başmemuru ve infaz ve
koruma memuru unvanlı ceza infaz kurumu personeli,” şeklinde değiştirilmiştir.
27 28/11/2017 tarihli ve 7061 sayılı Kanunun 51 inci maddesiyle, bu bende “ana, baba veya kardeşlerin
bu hakkı kullanmaması durumunda eş veya çocuklardan toplam iki kişi,” ibaresi eklenmiştir.
c) İkinci fıkranın (c) bendine göre malul sayılanların kendileri veya eş ve
çocuklarından birisi, eşi veya çocuğu yoksa kendileri veya kardeşlerinden birisi; hayatını
kaybedenlerin ise eş veya çocuklarından birisi, eşi veya çocuğu yoksa kardeşlerinden birisi
olmak üzere toplam bir kişi,
ç) İkinci fıkranın (ç) bendine göre engelli hale gelenlerin kendileri veya eş ve
çocuklarından birisi, eşi veya çocuğu yoksa kendileri veya kardeşlerinden birisi; hayatını
kaybedenlerin ise eş ve çocuklarından birisi, eşi veya çocuğu yoksa anne, baba veya
kardeşlerinden birisi olmak üzere toplam bir kişi,28
yararlanır.
Bu madde kapsamında atanacakların, atamalarının yapılacağı kadro veya pozisyonlar
için sınavlara ilişkin hükümler hariç olmak üzere ilgili mevzuatında öngörülen nitelik ve
şartları taşımaları zorunludur.
Bir başkasının bakımına muhtaç olacak derecede engelli olanlar, terör örgütlerine veya
Milli Güvenlik Kurulunca Devletin milli güvenliğine karşı faaliyette bulunduğuna karar verilen
yapı, oluşum veya gruplara üyeliği, mensubiyeti veya iltisakı yahut bunlarla irtibatı olduğu ilgili
valilerce tespit edilenler, birinci fıkrada sayılan kurumlarda görev yapanlar, istihdam hakkını
sağlayan olayın meydana geldiği tarihten sonra söz konusu kurum ve kuruluşlarında görev
yapmakta iken bu görevinden ayrılmış olanlar (…)29 istihdam hakkından faydalanamazlar ve bu
durumda olanlar yukarıdaki fıkraların uygulanmasında dikkate alınmaz. (Ek cümle: 14/4/2016-
6704/12 md.; Mülga ikinci cümle: 28/11/2017-7061/51 md.) (…) (Ek cümle: 2/1/2017 -
KHK - 680/79 md. ;Mülga üçüncü cümle: 28/11/2017-7061/51 md.) (Ek cümle: 1/2/2018-
7072/77 md.; Mülga cümle: 13/2/2018-7098/Ek Madde 1)
30
(Değişik altıncı fıkra: 25/7/2016-KHK-668/4 md.; Aynen kabul: 8/11/2016-6755/4
md.) Hak sahiplerinden ilköğretim, ortaokul, ilkokul mezunu olanların hizmetli unvanlı kadro
ve pozisyonlara; ortaöğretim ve yükseköğretim mezunu olanların, atama teklifinin yapıldığı
tarihte öğrenim durumları itibarıyla ihraz ettikleri unvanın 190 sayılı Kanun Hükmünde
Kararnamenin eki cetvellerde yer alması koşuluyla ihraz etmiş bulundukları unvanlara,
bunların dışında kalan ortaöğretim ve yükseköğretim mezunlarının ise memur unvanlı kadro
ve pozisyonlara atama teklifleri Devlet Personel Başkanlığınca yapılır. (Ek cümle:
28/11/2017-7061/51 md.) Üçüncü fıkranın (a), (b), (c) ve (ç) bentlerinde sayılan maluller ile
15/8/2016 tarihli ve 670 sayılı Olağanüstü Hal Kapsamında Alınması Gereken Tedbirler
28 14/4/2016 tarihli ve 6704 sayılı Kanunun 12 nci maddesiyle, bu bentte yer alan “hayatını
kaybedenlerin ise eş ve çocuklarından birisi, eşi veya çocuğu yoksa” ibaresinden sonra gelmek üzere
“anne, baba veya” ibaresi eklenmiştir.
29 28/11/2017 tarihli ve 7061 sayılı Kanunun 51 inci maddesiyle, bu fıkranın birinci cümlesinde yer
alan “ile kırk beş yaşını bitirmiş olanlar” ibaresi madde metninden çıkarılmıştır.
30 15/7/2016 tarihli ve 674 sayılı KHK’nin 51 inci maddesiyle, bu fıkrada yer alan “Bir başkasının
bakımına muhtaç olacak derecede engelli olanlar,” ibaresinden sonra gelmek üzere “terör örgütlerine
veya Milli Güvenlik Kurulunca Devletin milli güvenliğine karşı faaliyette bulunduğuna karar verilen
yapı, oluşum veya gruplara üyeliği, mensubiyeti veya iltisakı yahut bunlarla irtibatı olduğu ilgili
valilerce tespit edilenler,” ibaresi eklenmiş olup, daha sonra 10/11/2016 tarihli ve 6758 sayılı
Kanunun 46 ncı maddesiyle bu hüküm aynen kabul edilerek kanunlaşmıştır.
Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin 9 uncu maddesine göre tazminat hakkından
yararlandırılanların kendilerinin istihdam hakkından yararlanmaları ve ilköğretim, ortaokul,
ilkokul mezunu olmaları halinde atama teklifleri memur unvanlı kadro ve pozisyonlara
yapılır. İşçi kadrolarına yapılacak atama teklifleri sürekli işçi unvanlı kadroya yapılır.
(Mülga yedinci fıkra: 25/7/2016-KHK-668/4 md.; Aynen kabul: 8/11/2016-6755/4
md.)
Bu madde kapsamında başvuranlardan hak sahibi olanlar Aile ve Sosyal Politikalar
Bakanlığınca tespit edilerek, liste hâlinde (…)31 Devlet Personel Başkanlığına bildirilir.
(Değişik ikinci cümle: 14/4/2016-6704/12 md.) Hak sahiplerinin kamu kurum ve
kuruluşlarına atama teklifleri, Devlet Personel Başkanlığınca (…)3 1 kura usulü ile yapılır. (Ek
üç cümle: 25/7/2016-KHK-668/4 md.; Aynen kabul: 8/11/2016-6755/4 md.) Kamu kurum
ve kuruluşları bu madde kapsamındaki taleplerini her yılın ocak ve temmuz aylarının son
gününe kadar DPB e-uygulama üzerinden iletirler. Devlet Personel Başkanlığınca atama
teklifleri, bu talepler esas alınarak gerçekleştirilir. Söz konusu taleplerin yeterli olmaması
halinde Başkanlıkça resen atama teklifi yapılır. (Değişik üçüncü cümle: 14/4/2016-6704/12
md.) Hak sahiplerinin kamu kurum ve kuruluşlarına Kura sonucu yapılacak atamalarda atama
teklifinin yapılması ile birlikte diğer kanunlardaki hükümlere bakılmaksızın ve başka bir
işleme gerek kalmaksızın atama teklifi yapılan kamu kurum ve kuruluşlarına kadro ve
pozisyonlar ihdas, tahsis ve vize edilmiş ve mevzuatı uyarınca düzenlenen ilgili cetvel ve
bölümlere eklenmiş sayılır. Bu şekilde ihdas edilen kadro ve pozisyonlar, herhangi bir şekilde
boşalması hâlinde başka bir işleme gerek kalmaksızın iptal edilmiş sayılır. Atama
işlemlerinin, atama teklifinin kamu kurum ve kuruluşuna intikalinden itibaren otuz gün içinde
yapılması zorunludur. Atama emri ilgili kamu kurum ve kuruluşu tarafından 7201 sayılı
Tebligat Kanunu hükümlerine göre ilgililere tebliğ edilir. İlgililerin işe başlama sürelerine ve
işe başlamama hâlinde yapılacak işlemlere ilişkin olarak 657 sayılı Kanunun 62 nci ve 63
üncü maddeleri hükümleri uygulanır. Atama onayı alınmasına rağmen görevine
başlamayanlar ile başladıktan sonra herhangi bir sebeple görevden ayrılanlar bu madde
kapsamında yeniden istihdam edilemezler. Kamu kurum ve kuruluşları atama ve göreve
başlatma işlemlerinin sonucunu, işlemlerin tamamlanmasını takip eden on beş gün içinde
Devlet Personel Başkanlığına bildirirler.
Bu maddenin uygulanmasında takip edilecek usul ve esaslar ile diğer hususlar;
Cumhurbaşkanınca yürürlüğe konulan yönetmelikle belirlenir.32
31 25/7/2016 tarihli ve 668 sayılı KHK’nin 4 üncü maddesiyle, bu fıkranın birinci cümlesinde yer alan
“her yılın mart ve eylül aylarının son gününe kadar” ibaresi ve ikinci cümlesinde yer alan “kırk beş
gün içinde” ibaresi yürürlükten kaldırılmış olup, daha sonra bu hüküm 8/11/2016 tarihli ve 6755
sayılı Kanunun 4 üncü maddesiyle kanunlaşmıştır.
32 2/7/2018 tarihli ve 700 sayılı KHK’nin 115 nci maddesiyle, bu fıkrada yer alan “İçişleri Bakanlığı,
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, Maliye Bakanlığı ve Millî Savunma Bakanlığı ile Sosyal Güvenlik
Kurumu Başkanlığının görüşleri alınmak suretiyle, bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren dört
ay içinde Devlet Personel Başkanlığı ile Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığınca müştereken hazırlanan
ve Bakanlar Kurulunca” ibaresi “Cumhurbaşkanınca” şeklinde değiştirilmiştir.
Ek Madde 2 – (Ek : 29/8/1996 - 4178/3 md.; İptal: 6/1/1999 tarih ve E.: 1996/68,
K.: 1999/1 sayılı Kararı ile; Yeniden düzenleme: 29/6/2006-5532/16 md.)
Terör örgütlerine karşı icra edilecek operasyonlarda "teslim ol" emrine itaat
edilmemesi veya silah kullanmaya teşebbüs edilmesi halinde kolluk görevlileri, tehlikeyi
etkisiz kılabilecek ölçü ve orantıda, doğrudan ve duraksamadan hedefe karşı silah kullanmaya
yetkilidirler.
Ek Madde 3- (Ek: 2/1/2017-KHK-684/1 md.; Aynen kabul: 1/2/2018-7074/1 md.)
21 inci maddenin birinci fıkrasının (a), (h), (i) ve (j) bentleri kapsamında terör eylemi
nedeniyle yaralanmış olup ilgili mevzuatına göre malul sayılmamaları nedeniyle aylık
bağlanamayanlardan, talepleri üzerine 13/7/1953 tarihli ve 4/1053 sayılı Bakanlar Kurulu
Kararıyla yürürlüğe konulan Vazife Malullüklerinin Nevileri ile Dereceleri Hakkında
Nizamname hükümlerine göre derece tespiti yapılanlara, bu dereceleri esas alınarak aşağıda
yazılı gösterge rakamlarının memur aylık katsayısı ile çarpımı sonucu bulunacak tutarda,
nakdi tazminat karar tarihini takip eden aybaşından başlamak üzere aylık bağlanır.
Dereceler Göstergeler
1 22.382
2 20.821
3 19.259
4 17.698
5 16.136
6 14.616
Ancak, herhangi bir sigortalılık statüsüne tabi çalışmaları olanlara bağlanacak ilk
aylığın tutarı, aylık bağlanmasına ilişkin şartlar aranmaksızın bu aylığa hak kazanıldığı
tarihteki unsurlar ve mevcut hizmet süreleri esas alınarak hesaplanacak emekli veya yaşlılık
aylığının % 25 artırımlı tutarından az olamaz. Bunlardan aylık başlangıç tarihinden önce ilgili
mevzuatı uyarınca aylık bağlanmış olanlara, durumuna göre belirlenecek gösterge rakamı
karşılığı bulunacak aylık miktarından az olmamak üzere, aylık başlangıç tarihinde ödenmekte
olan veya aylıkları kesilmiş olanlar için ödenebilecek emekli, yaşlılık veya malullük aylıkları
% 25 oranında artırılır. Bu madde uyarınca aylık bağlananlar hakkında 5510 sayılı Kanunun 5
inci maddesinin birinci fıkrasının (c) bendi hükümleri uygulanır. Bu aylıklar, vefatları
halinde, anne ve baba için herhangi bir şart aranmaksızın, 5510 sayılı Kanunun 34 üncü
maddesi esas alınarak hak sahiplerine ölüm aylığı olarak intikal ettirilir. Bu şekilde aylığa hak
kazanılmasından önce geçen her türlü sigortalılık ve prim ödeme süreleri, iştirakçilik ve fiili
hizmet süreleri ile bunların itibari ve fiili hizmet süresi zammı olarak değerlendirilen süreleri;
aylığa hak kazanılmasından sonra geçen sigortalılık ve çalışma sürelerinin tabi olacağı
sigortalılık haliyle birleştirilmez ve sonradan geçen sigortalılık veya çalışma süreleri
yaşlılık/emekli, malullük ya da ölüm/dul veya yetim aylığı bağlanmasında veya toptan ödeme
yapılmasında ilgili mevzuatına göre ayrı bir çalışma veya sigortalılık süresi olarak
değerlendirilir. Bu şekilde aylık bağlananlardan, 5510 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinin
birinci fıkrasının (c) bendi kapsamında sigortalı olanlara, ikramiyeye esas hizmet süreleri için
ayrıca emekli ikramiyesi ödenir. Ayrıca, aylık bağlandıktan sonraki çalışmaları için 5510
sayılı Kanunun geçici 4 üncü maddesi hükümleri uygulanmaz.
Bu madde uyarınca aylık bağlananlardan söz konusu yaralanmalarına bağlı olarak
sonradan malul olduklarına karar verilenlere, karar tarihini takip eden aybaşından itibaren
ilgisine göre bu Kanunun 21 inci maddesinin birinci fıkrası hükümleri uygulanır ve bu madde
hükümlerine göre bağlanmış olan aylıkları vazife malullüğü aylığının başladığı tarihten
itibaren kesilir. Bunlardan emekli ikramiyesine hak kazanacak olanların emekli ikramiyesinin
hesabında daha önce ikramiye ödenen süreler dikkate alınmaz. Bu Kanunun 21 inci maddesi
kapsamında vazife malullüğü aylığı bağlanmış olup, kontrol muayenesi sonucunda
maluliyetlerinin sona erdiğine karar verilenlerden bu madde kapsamına girenlere, vazife
malullüğü aylığına hak kazanıldığı tarihteki mevcut hizmet süreleri, unsurlar ve memur aylık
katsayısı ile varsa almakta oldukları aylıklar esas alınarak birinci fıkra uyarınca hesaplanacak
tutarın; aylık artışları ile artırılması sonucu bulunacak tutar üzerinden vazife malullüğünün
kesildiği tarihten itibaren bu madde hükümleri uyarınca aylık bağlanır. Ancak, bu kapsamda
aylık bağlanması sebebiyle ikramiye ödenmez.
Bu maddedeki hükümler saklı kalmak kaydıyla bağlanan bu aylıklar hakkında vazife
malullüğü aylığı hükümleri uygulanır ve Sosyal Güvenlik Kurumunca bağlanan aylıklar her
yıl sonunda faturası karşılığında Maliye Bakanlığından tahsil edilir.
Ek Madde 4- (Ek: 25/7/2018-7145/12 md.)
26/9/2004 tarihli ve 5237 sayılı Türk Ceza Kanununun İkinci Kitap Dördüncü Kısım
Dördüncü, Beşinci, Altıncı ve Yedinci Bölümünde tanımlanan suçlar ile 3713 sayılı Terörle
Mücadele Kanunu kapsamına giren suçlardan mahkûm olanlar ile (…)33 Devletin millî
güvenliğine karşı faaliyette bulunduğuna karar verilen yapı, oluşum veya
gruplara (…)33 iltisakı yahut bunlarla irtibatı nedeniyle kamu görevinden çıkarılanların silah
ruhsatları iptal edilir, (…)33 Müsadere hükümleri saklıdır.
Birinci fıkrada belirtilen sebeplerin ortadan kalkması hâlinde, mülkiyeti kamuya
geçirilen silahlar sahibine iade edilir. İadesinin mümkün olmaması hâlinde rayiç değeri tespit
edilerek sahibine ödenir.
BEŞİNCİ BÖLÜM
Geçici Hükümler
33 Anayasa Mahkemesi’nin 30/6/2022 tarihli ve E.: 2018/137, K.: 2022/86 sayılı Kararı ile “…Milli
Güvenlik Kurulunca…”, “…üyeliği, mensubiyeti ve…”, “…bu silahların mülkiyetinin kamuya
geçirilmesine karar verilir ve 10/7/1953 tarihli ve 6136 sayılı Ateşli Silahlar ve Bıçaklar ile Diğer
Aletler Hakkında Kanununun ek 8 inci maddesine göre ilgili idarelerce işlem tesis edilir.” ibareleri
iptal edilmiştir.
Geçici Madde 1 – 8/4/1991 tarihine kadar işlenen suçlar sebebiyle;
a) Verilen ölüm cezaları yerine getirilmez. Bu durumda olanlar 647 sayılı Cezaların
İnfazı Hakkında Kanunun 19 uncu maddesi hükmüne göre çekmeleri gereken cezalarının on
yılını,
b) Müebbet ağır hapis cezasına hükümlü olanlar çekmeleri gereken cezalarının sekiz
yılını,
c) Diğer şahsi hürriyeti bağlayıcı cezaya mahküm edilmiş olanlar hükümlülük
süresinin beşte birini,
Çektikleri takdirde iyi halli olup olmadıklarına bakılmaksızın ve talepleri olmaksızın
şartla salıverilirler.
Bu sürelerin tayininde hükümlünün tutuklu kaldığı süreler de hesaba katılır.
Bu hükümlüler hakkında 647 sayılı Cezaların İnfazı Hakkında Kanunun Ek 2 nci
maddesindeki indirim hükümleri uygulanmaz.
Geçici Madde 2 – 8/4/1991 tarihine kadar işlenen suçlar sebebiyle tutuklu olan
sanıklardan;
a) Hazırlık tahkikatında, iddianameye esas olan suçun vasfına,
b) Son tahkikatta, iddianamede beyan olunan suça veya değişen suç vasfına,
Göre Kanunda belirtilen cezanın asgari haddi esas alınmak suretiyle geçici 1 inci
maddede belirtilen süreler kadar tutuklu kaldıkları anlaşılanlar, Kanunun yürürlüğe girmesinden
itibaren otuz gün içerisinde,
1. Hakkında kamu davası açılmamış tutuklu sanıklar savcılıklarca,
2. Hakkında kamu davası açılmış tutuklu sanıklar ilgili mahkemelerce,
3. Dosyaları Yargıtayda veya Askeri Yargıtayda bulunanlar ilgili dairesince veya
Başsavcılıklarınca,
Salıverilirler.
Haklarında kamu davası açılacaklar ile daha önce kamu davası açılmış olan
sanıkların yargılamaları yapılır. (…)34 Yapılan yargılama sonunda mahkümiyete ilişkin
hükmün kesinleşmesini müteakip haklarında Kanunun Geçici 1 inci maddesinde belirtilen
şartla salıverilme hükümleri uygulanır.
Geçici Madde 3 – Bu Kanunun yayımı tarihinden sonra, Geçici 1 inci madde
hükümlerinden istifade edecek olanlar, cezaevinin disiplinini bozucu hareketlerinden dolayı
disiplin cezası aldıkları takdirde, Ceza İnfaz Kurumları ile Tevkifevlerinin Yönetimine ve
Cezaların İnfazına Dair Tüzük hükümlerine göre disiplin cezaları kaldırılmadığı sürece,
34 Anayasa Mahkemesinin 31/3/1992 tarih ve E.:1991/18, K.:1992/20 sayılı kararı ile bu maddenin
ikinci fıkrasındaki "Duruşmalara gelmeyen sanıkların savcı veya hakim huzurunda alınmış mevcut
beyanları ile yetinilir." hükmü iptal edilmiş olup, söz konusu kararın yayımı tarihi olan 27 Ocak 1993
tarihinden başlayarak altı ay sonra yürürlüğe girmiştir.
Geçici 1 inci madde hükümlerinden istifade edemezler.
Geçici Madde 4 – 8/4/1991 tarihine kadar;
a) (İptal: Anayasa Mahkemesinin 19/7/1991 tarih ve E: 1991/15, K: 1991/22 sayılı
Kararı ile)
b) (İptal: Anayasa Mahkemesinin 19/7/1991 tarih ve E: 1991/15, K : 1991/22,
8/10/1991 tarih ve E: 1991/34, K: 1991/34 ve 31/3/1992 tarih ve E.:1991/18, K.:1992/20
sayılı kararları ile)
c) Türk Ceza Kanununun ikinci kitabının "Devlet İdaresi Aleyhinde İşlenen Cürümler"
başlıklı üçüncü babında yer alan hükümlere aykırı hareket edenler ile Bankalar Kanununa
aykırı hareketle bankalardan haksız ve usulsüz para alanlar, 1918 sayılı Kaçakçılığın Men ve
Takibi Hakkında Kanun hükümlerine muhalefet ederek menfaat temin edenler; usulsüz,yolsuz
ve gerçek dışı işlemlerle ihracat, ithalat ve yatırım teşvikleri suretiyle vergi iadesi, prim,
kredi, faiz farkı ve benzeri adlarla kamu kaynaklarından haksız menfaat temin edenler,
yukarıda belirtildiği şekilde haksız, usulsüz ve yolsuz olarak sağladıkları menfaat karşılıkları
ve bunların fer'ilerini zamanaşımına bakılmaksızın ödemedikleri takdirde,
d) Askeri Ceza Kanununun 55, 56, 57, 58 ve 59 uncu maddelerine giren suçları
işleyenler,
Hakkında bu Kanunun Geçici 1 inci maddesi hükümleri uygulanmaz. Ancak, bu
maddede sayılan suçlar dolayısı ile verilen ölüm cezaları yerine getirilmez. Bu hükümlüler
hakkında;
Ölüm cezasına hüküm giyenler 20 yıllarını; müebbet ağır hapis cezasına hükümlüler
15 yıllarını; diğer şahsi hürriyeti bağlayıcı cezalara mahküm edilmiş olanlar hükümlülük
süresinin 1/3 ünü; çektikleri takdirde iyi halli olup olmadıklarına bakılmaksızın ve talepleri
olmaksızın şartla salıverilirler.
Bu sürelerin tayininde hükümlünün tutuklu kaldığı süreler de, hesaba katılır.
Bu hükümlüler hakkında 647 sayılı Cezaların İnfazı Hakkında Kanunun Ek 2 nci
maddesindeki indirim hükümleri uygulanmaz.
Geçici 2 nci madde (son fıkrasındaki Geçici 1 inci maddeye yapılan atıf hükmü hariç)
ve Geçici 3 üncü madde hükümleri, bu hükümlüler hakkında da uygulanır.35
Geçici Madde 5 – 403 sayılı Türk Vatandaşlığı Kanununun 25 inci maddesinin (g)
bendi gereğince Türk vatandaşlığı kaybettirilenlerin bu Kanunun geçici maddeler
hükümlerinden istifade edebilmeleri için bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren iki yıl
içinde yurda girişlerinde herhangi bir şart aranmaz ve hudut kapılarından girişleri engellenemez.
Geçici Madde 6 – Özel infaz kurumu binaları inşa edilinceye kadar terör suçundan
35 Anayasa Mahkemesinin 31/3/1992 tarih ve E.:1991/18, K.1992/20 sayılı Kararı ile bu maddedeki
"...son fıkrasındaki Geçici 1 inci maddeye yapılan atıf hükmü hariç..." ibaresi iptal edilmiş olup, söz
konusu Karar Resmi Gazete'de yayımlandığı 27/1/1993 tarihinden başlayarak 6 ay sonra yürürlüğe
girmiştir.
tutuklu veya hükümlü olanlar diğer infaz kurumlarında muhafaza edilir.
Geçici Madde 7 – Bu Kanunun 17 nci maddesi hükmü, bu Kanunun yürürlüğe
girmesinden sonra bu Kanun kapsamına giren suçları işleyenler hakkında uygulanır.
Geçici Madde 8 – Bu Kanunun 21 inci maddesi, 1/1/1968 tarihinden itibaren bu
madde şümulüne girenleri de kapsayacak şekilde yayımı tarihini takip eden aybaşından
geçerli olarak uygulanır.
Geçici Madde 9 – (İptal: Anayasa Mahkemesinin 31/3/1992 tarih ve E.: 1991/18,
K.: 1992/20 sayılı Kararı ile.)36
Geçici Madde 10- (Ek: 15/7/2003 - 4928/21 md.)
Bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten önce, bu Kanunla yürürlükten kaldırılan 3713
sayılı Kanunun 8 inci maddesi kapsamına giren suçlardan dolayı;
1. - Yürütülen hazırlık soruşturmalarında Cumhuriyet savcılıklarınca takipsizlik kararı
verilir.
2.- a) Haklarında kamu davası açılmamış tutuklu sanıklar Cumhuriyet savcılıklarınca,
b) Haklarında kamu davası açılmış tutuklu sanıklar ilgili mahkemelerce,
Salıverilirler.
3.- a) Henüz Yargıtaya gönderilmemiş veya Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığında
bulunan dosyalar hakkında hükmü veren mahkemece,
b) Yargıtayda bulunan dosyalar ilgili ceza dairesince,
c) Cezaları infaz edilmekte olan hükümlülerin dosyaları hükmü veren mahkemece,
Acele işlerden sayılmak ve Türk Ceza Kanununun 2 nci maddesi dikkate alınmak
suretiyle karara bağlanır.
Geçici Madde 11- (Ek: 4/7/2012-6353/77 md.)
Bu maddenin yürürlük tarihinden önce bu maddeyi düzenleyen Kanun ile 21 inci
maddeye eklenen haller sebebiyle bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten önce malul
olanların kendileri, hayatını kaybedenlerin ise dul ve yetimleri, müracaatları üzerine bu
Kanunun durumlarına uygun hükümlerinden bu maddenin yürürlük tarihinden itibaren
yararlandırılırlar. Anılan maddenin birinci fıkrasının (h) bendi kapsamına giren er ve erbaşlar
yönünden aylıkların yeniden belirlenmesinde müracaat şartı aranmaz.
21 inci madde kapsamına girenlerden, daha önce her ne şekilde olursa olsun devam
eden yargı süreçleri ve icrai takibatlardan feragat edenler, ilgili kuruma başvurmaları
durumunda bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihi takip eden ay başından itibaren 21 inci
madde ile sağlanan durumlarına uygun haklardan yararlandırılır. Davalardan feragat edilmesi
halinde mahkemelerce ilgili kurum lehine hükmedilecek vekalet ücretleri ilgili kurumca tahsil
36 Sözkonusu Anayasa Mahkemesi kararı Resmi Gazete'de yayımlandığı 27/1/1993 tarihinden
başlayarak 6 ay sonra yürürlüğe girmiştir.
edilmez.
Bu madde esas alınarak geriye dönük herhangi bir aylık, aylık farkı, tazminat,
tazminat farkı ile ikramiye ve ikramiye farkı ödenmez ve geriye dönük hak talep edilemez.
Geçici Madde 12- (Ek: 4/7/2012-6353/78 md.)
Bu maddeyi düzenleyen Kanunla değiştirilen ek 1 inci maddede belirtilen haller
sebebiyle bu maddenin yürürlük tarihinden önce malul olanların kendileri, hayatını
kaybedenlerin ise hak sahibi yakınları ek 1 inci maddedeki usul ve esaslar çerçevesinde anılan
maddeyle getirilen haklardan yararlanır.
Geçici Madde 13- (Ek: 12/7/2013-6495/87 md.)37
Bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten önce ek 1 inci madde kapsamında istihdam
hakkı bulunanlardan kırk beş yaşını doldurduğu için istihdam hakkından yararlanamayacak
olanlar, söz konusu maddede öngörülen yönetmeliğin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren altı
ay içinde Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığına müracaat etmeleri şartıyla bir defaya mahsus
olmak üzere mezkûr maddede belirtilen istihdam hakkı sınırlamaları çerçevesinde
yararlandırılır.
Bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihte ek 1 inci madde kapsamına girenler ile bu
maddenin birinci fıkrasında belirtilenlerden Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığınca hak sahibi
olduğu tespit edilenlerin atama teklifleri Devlet Personel Başkanlığınca 2015 yılı sonuna
kadar kura usulü ile yapılır. Hak sahiplerinin atama teklifleri; ek 1 inci madde kapsamına
giren kurum ve kuruluşların dolu kadro ve pozisyon sayısının, kurumların toplam dolu kadro
ve pozisyon sayısına oranı esas alınmak suretiyle hak sahiplerinin kamu kurum ve
kuruluşlarına dengeli dağılımı gözetilerek Devlet Personel Başkanlığınca kura usulü ile
gerçekleştirilir. Hak sahiplerinin atamasının yapılacağı kadro veya pozisyonun
belirlenmesinde ek 1 inci maddede öngörülen usul uygulanır. Bu madde kapsamında
yapılacak işlemlere ilişkin usul ve esaslar, ek 1 inci maddede öngörülen yönetmelikte
düzenlenir. Kura sonucu yapılacak atamalarda atama teklifleri ile birlikte atama teklifi yapılan
kamu kurum ve kuruluşlarına diğer kanunlardaki hükümlere bakılmaksızın ve başka bir
işleme gerek kalmaksızın kadro ve pozisyonlar ihdas, tahsis ve vize edilmiş sayılır. Bu kadro
ve pozisyonlar mevzuatı uyarınca düzenlenen ilgili cetvel ve bölümlere eklenmiş sayılır. Bu
şekilde ihdas edilen kadro ve pozisyonlar herhangi bir şekilde boşalması hâlinde başka bir
işleme gerek kalmaksızın iptal edilmiş sayılır.
Bu madde uyarınca yapılan atamalar, ek 1 inci maddede belirtilen hak sahiplerinin
atanması için ayrılması gereken %2 oranındaki kadro ve pozisyon sayılarının hesabında
dikkate alınmaz.
(Değişik dördüncü fıkra: 6/2/2014-6518/41 md.) Bu maddenin yürürlüğe girdiği
37 6/2/2014 tarihli ve 6518 sayılı Kanunun 41 inci maddesiyle, bu maddenin birinci fıkrasında yer alan
“İçişleri Bakanlığına” ibaresi “Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığına”, ikinci fıkrasında yer alan
“İçişleri Bakanlığınca” ibaresi “Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığınca” şeklinde değiştirilmiştir.
tarihten önce ek 1 inci maddeye göre yapılan başvurularda bu madde hükümleri uygulanır.
Bu madde ile ek 1 inci madde kapsamında 31/12/2015 tarihine kadar yapılacak
atamalar, yılı merkezi yönetim bütçe kanunlarında yer alan kısıtlamalara tabi tutulmaz.
Geçici Madde 14- (Ek: 21/2/2014-6526/1 md.)
Bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihte, 2/7/2012 tarihli ve 6352 sayılı Kanunun geçici 2 nci
maddesi uyarınca görevlerine devam eden ağır ceza mahkemeleri ile bu Kanunla yürürlükten
kaldırılan Terörle Mücadele Kanununun 10 uncu maddesi uyarınca görevlendirilen ağır ceza
mahkemeleri kaldırılmıştır.
Kaldırılan bu ağır ceza mahkemelerinde görev yapan başkan ve üyeler ile Terörle
Mücadele Kanunu kapsamındaki suçların soruşturmasında görevlendirilen hâkim ve
Cumhuriyet savcıları, Hâkimler ve Savcılar Yüksek Kurulunca, beşinci fıkra uyarınca
devirlerin tamamlanmasından itibaren on gün içinde müktesepleri dikkate alınarak uygun
görülecek bir göreve atanırlar.
Bu Kanunla yürürlükten kaldırılan Terörle Mücadele Kanununun 10 uncu maddesi
uyarınca görevlendirilen Cumhuriyet savcılarınca yürütülen soruşturma dosyaları, bu
Kanunun yürürlüğe girdiği tarihte, yetkili Cumhuriyet başsavcılıklarına devredilir.
6352 sayılı Kanunun geçici 2 nci maddesi uyarınca görevlerine devam eden ağır ceza
mahkemelerinde ve bu Kanunla yürürlükten kaldırılan Terörle Mücadele Kanununun 10 uncu
maddesi uyarınca görevlendirilen ağır ceza mahkemelerinde derdest bulunan dosyalar, bu
Kanunun yürürlüğe girdiği tarihte bulundukları aşamadan itibaren kovuşturmaya devam
edilmek üzere yetkili ve görevli mahkemelere devredilir. Bu mahkemelerce verilip Yargıtay
Cumhuriyet Başsavcılığında veya Yargıtayın dairelerinde bulunan dosyaların incelenmesine
devam olunur.
Üçüncü ve dördüncü fıkralar uyarınca yapılacak devir işlemleri, bu Kanunla kaldırılan
ağır ceza mahkemelerinde görevlendirilen hâkimler ile Cumhuriyet savcıları tarafından bu
Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren on beş gün içinde sonuçlandırılır. Dosyaların
devir işlemleri sonuçlandırılıncaya kadar, gecikmesinde sakınca bulunan hâllerde, devredilen
dosyalarla ilgili koruma tedbirleri hakkında karar vermeye bu mahkemelerin bulunduğu yer
hâkim ve mahkemeleri yetkilidir. Ayrıca, bu Kanunla kaldırılan ağır ceza mahkemelerince
verilip henüz gerekçesi yazılmamış olan hükümlerin gerekçeleri, bu Kanunun yürürlüğe
girdiği tarihten itibaren en geç on beş gün içinde yazılır. Kaldırılan mahkemelerde bulunan ve
kesinleşen dosyalara ait arşiv ve emanetler ile diğer evrak ve dokümanlar Hâkimler ve
Savcılar Yüksek Kurulu tarafından belirlenecek mahkeme veya mahkemelere devredilir ve
müteakip işlem ve talepler bu mahkemelerce yerine getirilir veya karara bağlanır.
Mevzuatta Ceza Muhakemesi Kanununun mülga 250 nci maddesinin birinci fıkrasına
göre görevlendirilen ağır ceza mahkemeleri ile Terörle Mücadele Kanununun 10 uncu
maddesinin birinci fıkrasına göre görevlendirilen ağır ceza mahkemelerine yapılmış atıflar
ağır ceza mahkemelerine; bu mahkemelerin üyelerine yapılmış atıflar Hâkimler ve Savcılar
Yüksek Kurulunca belirlenen Ankara Ağır Ceza Mahkemesine yapılmış sayılır. Mevzuatta
Ceza Muhakemesi Kanununun mülga 250 nci maddesinin birinci fıkrası kapsamına giren
suçlar ile Terörle Mücadele Kanununun 10 uncu maddesinin dördüncü fıkrası kapsamına
giren suçlara yapılan atıflar, Türk Ceza Kanununda yer alan;
a) Örgüt faaliyeti çerçevesinde işlenen uyuşturucu ve uyarıcı madde imal ve ticareti
suçu veya suçtan kaynaklan malvarlığı değerini aklama suçuna,
b) Haksız ekonomik çıkar sağlamak amacıyla kurulmuş bir örgütün faaliyeti
çerçevesinde cebir ve tehdit uygulanarak işlenen suçlara,
c) İkinci Kitap Dördüncü Kısmın Dört, Beş, Altı ve Yedinci Bölümünde tanımlanan
suçlara (305, 318, 319, 323, 324, 325 ve 332 nci maddeler hariç),
yapılmış sayılır.
Bu Kanunla yürürlükten kaldırılan Terörle Mücadele Kanununun 10 uncu maddesi
kapsamına giren suçlarla ilgili olarak bu maddenin yürürlüğe girdiği tarih itibarıyla açılmış
olan davalarda, sanığın taşıdığı kamu görevlisi sıfatı dolayısıyla hakkında soruşturma
yapılabilmesi için izin veya karar alınması gerektiğinden bahisle durma veya düşme kararı
verilemez.
Geçici Madde 15- (Ek: 25/7/2016-KHK-668/4 md.; Aynen kabul: 8/11/2016-
6755/4 md.)
Bu maddenin yürürlük tarihinden önce, ek 1 inci madde kapsamında göreve başlayan
personelden, Devlet Personel Başkanlığı tarafından atama teklifinin yapıldığı tarihte öğrenim
durumları itibarıyla ihraz ettikleri unvanları 190 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin eki
cetvellerde yer alanlar, bu unvanlara ilişkin kadro veya pozisyonlara kamu kurum ve
kuruluşlarınca sınava tabi olmaksızın atanırlar. İhraz etmiş bulundukları kadroların atandıkları
kamu kurumlarında olmaması halinde ilgililer asli memurluğa atandıktan sonra bir defaya
mahsus olmak üzere diğer kanunlarda yer alan herhangi bir kontenjan sınırlamasına tabi
olmaksızın kamu kurum ve kuruluşlarına naklen atanabilir.
Geçici Madde 16- (Ek: 3/10/2016-KHK-676/90 md.; Aynen kabul: 1/2/2018-
7070/73 md.)
Bu maddenin yürürlüğe girdiği tarih itibarıyla 21 inci maddenin birinci fıkrasının
mülga (ı) bendi kapsamında Yüksek Öğrenim Kredi ve Yurtlar Kurumundan burs almakta
olanların bursları, normal öğrenim sürelerinin sonuna kadar ilgili mevzuat hükümlerine göre
verilir. (İptal ikinci ve üçüncü cümle: Anayasa Mahkemesinin 24/7/2019 tarihli ve
E.:2018/73; K.:2019/65 sayılı Kararı ile)
Geçici Madde 17- (Ek: 2/1/2017-KHK-684/1 md.; Aynen kabul: 1/2/2018-7074/1 md.)
Bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten önce 21 inci maddenin birinci fıkrasının (a),
(h), (i) ve (j) bentleri kapsamında terör eylemi nedeniyle yaralanmış olup ilgili mevzuatına
göre malul sayılmamaları nedeniyle aylık bağlanamayanlardan talepte bulunanlara, bu
maddenin yürürlüğe girdiği tarihteki hizmet süreleri, unsurlar ve memur aylık katsayısı ile
ödenmekte olan aylıkları esas alınarak ek 3 üncü madde hükümlerine göre tespit olunacak
tutarda bu maddenin yürürlüğe girdiği takip eden aybaşından itibaren aylık bağlanır.
Geçici Madde 18- (Ek: 28/11/2017-7061/52 md.)
Bu Kanunun ek 1 inci maddesinin üçüncü fıkrasının (a), (b), (c) ve (ç) bentlerinde
sayılan maluller ile 670 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin 9 uncu maddesine göre
tazminat hakkından yararlandırılanlardan bizzat istihdam hakkından yararlanarak bu
maddenin yayımı tarihinden önce hizmetli unvanlı kadro ve pozisyonlara atanan ve halen bu
unvanda görev yapanların bu maddenin yayımını takip eden ayın 14’ü itibarıyla kadro ve
pozisyon unvanları başka bir işleme gerek kalmaksızın memur olarak değiştirilmiş sayılır.
Geçici Madde 19- (Ek: 25/7/2018-7145/13 md.)
Bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren dört yıl süreyle; 5237 sayılı Türk Ceza
Kanununun İkinci Kitap Dördüncü Kısım Dördüncü, Beşinci, Altıncı ve Yedinci Bölümünde
tanımlanan suçlar ile 3713 sayılı Terörle Mücadele Kanunu kapsamına giren suçlar veya örgüt
faaliyeti çerçevesinde işlenen suçlar bakımından:38
a) Gözaltı süresi, yakalama yerine en yakın hâkim veya mahkemeye gönderilmesi için
zorunlu süre hariç, yakalama anından itibaren kırk sekiz saati, toplu olarak işlenen suçlarda
dört günü geçemez. Delillerin toplanmasındaki güçlük veya dosyanın kapsamlı olması
nedeniyle gözaltı süresi, birinci cümlede belirtilen sürelerle bağlı kalmak kaydıyla, en fazla
iki defa uzatılabilir. Gözaltı süresinin uzatılmasına ilişkin karar, Cumhuriyet savcısının istemi
üzerine yakalanan kişi dinlenilmek suretiyle hâkim tarafından verilir. Yakalama emri üzerine
yakalanan kişi hakkında da bu bent hükümleri uygulanır.
b) Şüphelinin aynı olayla ilgili olarak yeniden ifadesinin alınması ihtiyacı ortaya
çıktığında bu işlem, Cumhuriyet savcısı veya Cumhuriyet savcısının yazılı emri üzerine
kolluk tarafından yapılabilir.
c) (İptal: Anayasa Mahkemesi’nin 30/6/2022 tarihli ve E.: 2018/137, K.: 2022/86
sayılı Kararı ile.)
Yürürlükten kaldırılan hükümler
Madde 23 – a) 2 sayılı Hıyaneti Vataniye Kanunu,
b) 6187 sayılı Vicdan ve Toplanma Hürriyetlerinin Korunması Hakkında Kanun,
c) 765 sayılı Türk Ceza Kanununun 140, 141, 142 ve 163 üncü maddeleri,
d) 2908 sayılı Dernekler Kanununun 5 inci maddesinin 7 ve 8 numaralı bentleri ile 6
ncı maddesinin 2 numaralı bendi,
e) 2932 sayılı "Türkçeden Başka Dillerle Yapılacak Yayınlar Hakkında Kanun",
Yürürlükten kaldırılmıştır.
38 18/7/2021 tarihli ve 7333 sayılı Kanunun 11 inci maddesiyle, bu fıkrada yer alan “üç yıl” ibaresi
“dört yıl” şeklinde değiştirilmiştir.
Yürürlük
Madde 24 – Bu Kanun yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
Yürütme
Madde 25 – Bu Kanun hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür.
1 2 / 4 / 1 9 9 1 TARİHLİ VE 3 7 1 3 SAYILI KANUNA İŞLENEMEYEN
HÜKÜMLER:
1) 27/10/1995 tarih ve 4126 sayılı Kanunun Geçici Maddesi:
Geçici Madde – 3713 sayılı Terörle Mücadele Kanununun 8 inci maddesi uyarınca
mahkum edilenlerin dosyaları bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren bir ay içinde
hükmü veren mahkemece ele alınarak, bu Kanunun 1 inci maddesiyle 3713 sayılı Kanunun 8
inci maddesinde yapılan değişiklik sebebiyle mahkumiyet sürelerinin yeniden belirlenmesine
ve 13.7.1965 tarihli ve 647 sayılı Kanunun 4 üncü ve 6 ncı maddelerinden yararlanma
durumları hakkında gerekli karar verilir.
3713 SAYILI KANUNA EK VE DEĞİŞİKLİK GETİREN MEVZUATIN VEYA
ANAYASA MAHKEMESİ KARARLARININ YÜRÜRLÜĞE GİRİŞ
TARİHLERİNİ GÖSTERİR TABLO
Değiştiren Kanunun/
KHK’nin veya İptal Eden
Anayasa Mahkemesi
Kararının Numarası
3713 Sayılı Kanunun Değişen
veya İptal Edilen Maddeleri
Yürürlüğe Giriş Tarihi
3871 20, 22 20/3/1993
3842 11, 15 1/12/1992
4082 21 8/3/1995
4126 8,13 30/10/1995
4131
22 12/4/1991
21, Ek Madde 1 16/11/1995
4178 Ek Madde 2 4/9/1996
4211 4 19/11/1996
4404 21 10/7/1999
4666 16 5/5/2001
4744 7, 8 19/2/2002
4928 1, 8, Geçici Madde 10 19/7/2003
Değiştiren Kanunun/
KHK’nin veya İptal Eden
Anayasa Mahkemesi
Kararının Numarası
3713 Sayılı Kanunun Değişen
veya İptal Edilen Maddeleri
Yürürlüğe Giriş Tarihi
4963 7 7/8/2003
5218 17 21/7/2004
5460 21 28/2/2006
5532
1, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 8/A, 8/B, 9,
10, 12, 13, 15, 16, 17, 18, 19,
20, 21, Ek Madde 2
18/7/2006
5673 Ek Madde 1 2/6/2007
5739 13 1/3/2008
5763 Ek Madde 1 26/5/2008
5510
(5754 sayılı Kanun ile
değişik)
21 1/10/2008
6008 5, 9, 13 25/7/2010
6352 2, 6, 9,10, 13 5/7/2012
6353
21, Ek Madde 1, Geçici Madde
11, 12
12/7/2012
6415 8 16/2/2013
6459 6, 7 30/4/2013
6462 21 3/5/2013
6495
21, Ek Madde 1, Geçici Madde
13
2/8/2013
Anayasa Mahkemesinin
4/7/2013 tarihli ve
E:2012/100, K:2013/84
sayılı kararı
10 uncu maddenin beşinci
fıkrası
2/8/2013 tarihinden başlayarak
bir yıl sonra
(2/8/2014)
6518 Ek Madde 1, Geçici Madde 13 19/2/2014
6519 20 22/2/2014
Değiştiren Kanunun/
KHK’nin veya İptal Eden
Anayasa Mahkemesi
Kararının Numarası
3713 Sayılı Kanunun Değişen
veya İptal Edilen Maddeleri Yürürlüğe Giriş Tarihi
6526 10, Geçici Madde 14 6/3/2014
6638 7 4/4/2015
6704 Ek Madde 1 26/4/2016
6722 15 14/7/2016
KHK/668 Ek Madde 1, Geçici Madde 15 27/7/2016
KHK/671 Madde 20/A 17/8/2016
KHK/674 Ek Madde 1 1/9/2016
KHK/676 20/A, 21, Geçici Madde 16 29/10/2016
6755 Ek Madde 1, Geçici Madde 15 24/11/2016
6757 Madde 20/A 24/11/2016
6758 Ek Madde 1 24/11/2016
KHK/680 21, Ek Madde 1 6/1/2017
KHK/684 Ek Madde 3, Geçici Madde 17 23/1/2017
KHK/691 20/A 22/6/2017
KHK/694 21 25/8/2017
7061 Ek Madde 1, Geçici Madde 18 5/12/2017
7069 20/A 8/3/2018
7070 21, Geçici Madde 16 8/3/2018
7072 21, Ek Madde 1 8/3/2018
7074 Ek Madde 3, Geçici Madde 17 8/3/2018
7078 21 8/3/2018
7098 Ek Madde 1 8/3/2018
7103 Ek Madde 1 27/3/2018
KHK/700 20, Ek Madde 1
24/6/2018 tarihinde birlikte
yapılan Türkiye Büyük Millet
Meclisi ve Cumhurbaşkanlığı
seçimleri sonucunda
Cumhurbaşkanının andiçerek
göreve başladığı tarihte
(9/7/2018)
Değiştiren Kanunun/
KHK’nin veya İptal Eden
Anayasa Mahkemesi
Kararının Numarası
3713 Sayılı Kanunun Değişen
veya İptal Edilen Maddeleri Yürürlüğe Giriş Tarihi
7145 Ek Madde 4, Geçici Madde 19 31/7/2018
7148 19 26/10/2018
7179 21 26/6/2019
7188 7 24/10/2019
Anayasa Mahkemesinin
24/7/2019 tarihli ve
E.:2018/73; K.:2019/65
sayılı Kararı
Geçici Madde 16 29/11/2019
7242 17 15/4/2020
7333 Geçici Madde 19 28/7/2021
Anayasa Mahkemesi’nin
30/6/2022 tarihli ve E.:
2018/137, K.: 2022/86
sayılı Kararı
Ek Madde 4, Geçici Madde 19 12/1/2023
7445 Ek Madde 1 5/4/2023
7499 7 12/3/2024
Yorumlar
Yorum Gönder